Linux İşletim Sistemi: Dosya ve Dizin İzinleri

Linux işletim sistemi, güçlü bir yapı ve esneklik sunar. Linux mantığında en önemli olay permission kontrolleridir, kullanıcıların, grupların special permissionların linux dosya hiyerarşisinde önemli yere sahiptir.

İzin Türleri ve Temsil Edilen Sayısal Değerler

Linux dosya ve dizinlerinde izinleri temsil etmek için octal (sekizlik) sistem kullanılır. İzin türleri ve temsil ettikleri sayısal değerler aşağıdaki gibidir:

  • Okuma (Read): Dosya veya dizinin içeriğini okuma yetkisini ifade eder. Sayısal değeri: 4
  • Yazma (Write): Dosya veya dizini değiştirme ve içeriğine yeni veri ekleme yetkisini ifade eder. Sayısal değeri: 2
  • Çalıştırma (Execute): Dosya veya dizini çalıştırma yetkisini ifade eder. Sayısal değeri: 1

Linux Yetkileri ve Örnekler

Linux yetkilerini 3 ana başlıkta inceleyecek olursak:

  1. Sahip (Owner): Dosyanın veya dizinin sahibi, bu dosyanın izinlerini değiştirme yetkisine sahiptir. Sahip, dosya izinlerini değiştirebilir, dosyayı silip düzenleyebilir.
  2. Grup (Group): Dosya veya dizin bir grup ile ilişkilendirilmişse, grup üyeleri bu dosyanın izinlerini etkileyebilir. Grup, belirli bir kullanıcı grubunu ifade eder. Grup üyeleri, dosyanın sahibi olmasalar bile dosya üzerinde belli düzeyde kontrol sahibi olabilirler.
  3. Diğer (Others): Diğer kullanıcılar, dosyanın veya dizinin sahibi veya grup üyesi değilseler bile bu dosyaya erişebilirler. Diğer kullanıcılar, sistemdeki tüm diğer kullanıcıları ifade eder.

İzin türlerini ve sayısal değerlerini kullanarak dosya ve dizin izinlerini ayarlamak mümkündür. Örneğin, chmod 755 harun.txt komutu ile dosya harun.txt'ye aşağıdaki izinler verilir:

  • Sahip (Owner): Tüm izinler (4 + 2 + 1 = 7)
  • Grup (Group): Okuma ve çalıştırma izinleri (4 + 1 = 5)
  • Diğer (Others): Okuma ve çalıştırma izinleri (4 + 1 = 5)

Bu izinlerin anlamı:

  • Sahip, dosyayı okuyabilir, yazabilir ve çalıştırabilir (7).
  • Grup üyeleri, dosyayı okuyabilir ve çalıştırabilir, ancak düzenleyemez (5).
  • Diğer kullanıcılar, dosyayı okuyabilir ve çalıştırabilir, ancak düzenleyemez (5).